Banner okolicznościowy

Jak powstawała regionalna "S"? Obszerna publikacja IPN

Lis 05, 2012

Nakładem katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej ukazała się obszerna, bo ponad 500-stronicowa, praca naukowa omawiająca historię śląsko-dąbrowskiej "Solidarności" w latach 1980-1981. Warto zwrócić uwagę na tę publikację - wszak znaczącą część członków regionalnej "S" od początku stanowili górnicy. W pierwszej części książki jej autorzy, historycy Tomasz Kurpierz i Jarosław Neja, opisują początki regionalnych struktur Związku. Drugą część stanowią wybrane dokumenty "S" z tamtych lat.

Śląsko-dąbrowska "S" w latach 1980-1981 przeszła burzliwą drogę - od letnich strajków zakończonych podpisaniem porozumień społecznych, m.in. Porozumienia Jastrzębskiego i Porozumienia Katowickiego, poprzez tworzenie zakładowych i międzyzakładowych struktur związkowych, trudne zmagania z władzą i skomplikowany proces jednoczenia lokalnych jednostek "S" w jeden region, aż do stanu wojennego, którego wprowadzenie na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim miało szczególnie dramatyczny przebieg. Szkic monograficzny, stanowiący zasadniczą część publikacji, jest próbą przybliżenia tych wszystkich zagadnień.

- Mimo to nie wyczerpuje on omawianej problematyki, co wynika przede wszystkim ze skali zjawiska, za jakie uznać należy tytułową "Solidarność" śląsko-dąbrowską w latach 1980-1981 - zastrzegają autorzy. - Niektóre fragmenty jej dziejów wciąż wymagają drobiazgowej rekonstrukcji m.in. w oparciu o kwerendę materiałów wytworzonych przez podstawowe ogniwa związku - komisje zakładowe, a także materiały Służby Bezpieczeństwa i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Biorąc pod uwagę liczbę tych komisji (1325 w drugiej połowie 1981 r., skupiających blisko 1,13 mln członków), na obecnym etapie badań nawet rozpoznanie części pozostałego po nich materiału źródłowego było po prostu niemożliwe - czytamy w słowie wstępnym do publikacji.

Równie ciekawa może być druga część książki. Większość zamieszczonych tam materiałów archiwalnych nie była dotychczas publikowana. Dokumenty pochodzą z zasobów Archiwum Zarządu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ "Solidarność" w Katowicach, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, Archiwum Zarządu NSZZ "Solidarność" Region Podbeskidzie, zbiorów Międzyzakładowej Organizacji Związkowej NSZZ "Solidarność" ArcelorMittal Poland SA - Dąbrowa Górnicza (była huta "Katowice"), Ośrodka "Karta" w Warszawie, Muzeum w Tarnowskich Górach, Stowarzyszenia "Pokolenie" w Katowicach, Biblioteki Śląskiej w Katowicach oraz zbiorów prywatnych. Znaczna część uchwał, deklaracji i oświadczeń została przedrukowana z ukazującej się w latach 1980-1981 prasy związkowej. - Chodziło nam (...) o zaprezentowanie w jednym tomie możliwie pełnego (oczywiście, naszym zdaniem) wyboru najważniejszych, najbardziej reprezentatywnych dokumentów własnych "Solidarności" śląsko-dąbrowskiej z lat 1980-1981, wytworzonych przede wszystkim przez międzyzakładowe ośrodki Związku w województwie katowickim - tłumaczą historycy.

 

* * *

 

Tomasz Kurpierz, Jarosław Neja
"Solidarność" śląsko-dąbrowska 1980-1981

Wydawnictwo: IPN oddział Katowice
Rok wydania: 2012
Ilość stron: 534
Oprawa: twarda
Wymiar: 170x240 mm
ISBN: 978-83-7629-314-1